آغاز به کار بازار ثانویه ارز

به گزارش شمانیوز، بعد از جلسه وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه با مجلسی‌ها که عصر دوشنبه هفته قبل در بهارستان برگزار شده بود، خبر آمد که بازار ثانویه ارز تا ۴۸ ساعت آینده (چهارشنبه همان هفته) آغاز به کار می‌کند. محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اعلام این خبر گفت: با توجه به اصرار مجلس، اخیرا دولت نرخ دوم ارز را قبول کرد و اعلام شد تا ۴۸ ساعت آینده بازار ثانویه ارز آغاز به کار می‌کند. مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد هم با اشاره به اینکه ساز و کار‌های لازم برای عرضه ارز توافقی تدارک دیده شده، گفت: بازار ثانویه ارزی طی روز‌های آتی در بازار سرمایه کشور تشکیل می‌شود. مجلس و دولت بعد از شکست سیاست ارز تک نرخی در قیمت ۴۲۰۰ تومان که از ۲۱ فروردین ماه اجرایی شد به این تصمیم رسیدند که باید بازار و نرخ دومی هم برای تامین ارز با قیمت آزاد وجود داشته باشد. گفته می‌شود، اجازه تشکیل بازار ثانویه ارزی قبل از سفر اخیر رئیس جمهوری از او گرفته شده است و آقای روحانی با وجود بازار دومی برای ارز موافقت کرده است. فلسفه‌ی تشکیل بازار ثانویه ارز، تامین ارز سایر گروه‌های کالایی است که نامشان جزو فهرست دلار ۴۲۰۰ تومانی نیست و با برچیده شدن بازار آزاد ارز و قاچاق محسوب شدن فعالیت در این بخش در تامین نیاز‌های ارزی خود ناتوان شده‌اند. بعد از گذشت ۴۸ ساعت از اعلام خبر تشکیل بازار ثانویه ارز، ولی الله سیف در حاشیه جلسه‌ی هیات دولت، به خبرنگاران گفت: امروز اولین روز است که بازار ثانویه کار خود را آغاز کرده و از محل ۲۰ درصد صادرات کالا‌های بخش خصوصی فعال می‌شود. سیف گفت: در این بازار واردکننده با صادرکننده تفاهم می‌کند و البته ارز به صورت فیزیکی ارائه نمی‌شود، بلکه از حساب صادرکننده به حساب وارد کننده منتقل می‌شود. اما با وجود اعلام آغاز به کار بازار ثانویه ارز از سوی رئیس کل بانک مرکزی، ولی بازهم ابهامات این بازار بسیار زیاد بود و مشخص نبود که این بازار چیست و چطور کار می‌کند. به همین دلیل هم مهدی کسرایی پور؛ مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در روز‌های اخیر به بیان توضیحاتی در این خصوص پرداخت و از آغاز به کار بازار ثانویه ارز از امروز سه شنبه ۱۹ تیر ماه خبر داد. او گفته است: با انجام معاملات مربوط به ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی و اختصاص ارز آن به واردات کالا‌های مصرفی در سامانه نیما، به طور خودکار اطلاعات مربوط به نرخ توافق شده مبادله ارز در سامانه اطلاعات بانک مرکزی موسوم به سنا قابل دسترس خواهد بود. وی درباره ساز و کار تعیین نرخ و مبادله ارز در بازار ثانویه گفت: صادر کنندگان می‌توانند ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی را با واردکنندگان کالا‌های دسته سوم مبادله کنند. مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی، گفت: دو طرف می‌توانند هم از سامانه‌های تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت استفاده کنند که در این صورت ارز و ریال و امتیاز واردات صادرکننده مورد مبادله قرار می‌گیرد و یا اینکه این امکان در سامانه نیما نیز وجود دارد که این بخش از صادرکنندگان بتوانند ارز خود را در سامانه نیما به نرخ رقابتی که به صورت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود بفروشند. کسرایی پور گفت: صرافی‌ها نیز به عنوان واسطه بین واردکننده و صادرکننده عمل می‌کنند و برای نرخ توافقی بازار ثانویه سقفی تعیین نشده است. وی پیش‌بینی کرد: ایجاد بازار ثانویه بتوانند نرخ‌های بازار غیر رسمی را کنترل کند. به گزارش تسنیم، بعد از نجومی شدن قیمت دلار در بازار آزاد طی ماه‌های اخیر، دولت تصمیم گرفت تا ارز را تک نرخی کند و در ابتدا اعلام شد تمام نیاز‌های ارزی را با دلار ۴۲۰۰ تومانی پوشش میدهد، اما بعد از مدتی مشخص شد که تنها برخی از گروه‌های کالایی می‌توانند ارزدولتی را دریافت کنند. این درحالی بود که با قاچاق اعلام شدن خرید و فروش در بازار آزاد ارز، عملاً متقاضیان ارز برای تامین نیاز‌های ارزی خود به سد دولت خورده و نمی‌توانستند مشکل خود را حل کنند. ولی این تمام مشکلات دلار ۴۲۰۰ تومانی نبود؛ همزمان با تک نرخی شدن ارز از سوی بانک مرکزی، سامانه‌ای با نام نیما هم راه اندازی شد تا صادرکنندگان دلار‌های حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند و واردکنندگان نیز دلار مورد نیاز خود را جهت واردات کالا از همین سامانه تامین نمایند. با آغاز به کار سامانه نیما مشخص شد که برخی صادرکنندگان از جمله پتروشیمی‌ها از دستور دولت برای بازگرداندان دلار حاصل از صادرات خود به سامانه نیما سرپیچی می‌کنند چرا که قیمت دلار در بازار آزاد تقریباً دو برابر قیمت دلار در سامانه نیما است، ضمن آن که اگرچه دولت برای واردات برخی کالا‌ها دلار ۴۲۰۰ تومانی را پرداخت می‌کند و باقی واردکنندگان کالا‌ها مجبورند دلار مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند. هرچند هنوز جزئیات راه اندازی بازار ثانویه ارزی برای مردم شفاف نیست چراکه خبر‌ها در این خصوص ناقص است و برخی هم می‌گویند هنوز دولت مقدمات تشکیل این بازار را به طور کامل فراهم نکرده است. قبلاً گفته شده بود کف و سقفی برای قیمت معاملات ارزی دراین بازار در نظر گرفته می‌شود تا ارز صادرکنندگان به واردکنندگان فروخته شود. ولی بعداً در خبر‌ها اعلام شد که سقفی برای قیمت تعیین نمی‌شود تا فضای رقابتی در بازار حفظ شود. بازار ثانویه ارز که معادل انگلیسی آن Secondary Market و محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه و البته با حجم معاملاتی به مراتب بیشتر از بازار اولیه است، معادل بازار بورس اوراق بهادار تهران است. صاحبنظران اقتصادی معتقدند با شکل گیری بازار ثانویه بستری شفاف و قابل مدیریت در حاشیه بازار اصلی ارز تشکیل می‌شود که در تعیین قیمت توافقی آن نباید سیاستگذار دخالتی داشته باشد و صرفا با نظارت می‌تواند در آن نقش کنترلی خود را ایفا کند.